جایزه چتم‌هاوس هرساله به فرد، افراد یا سازمان‌هایی داده می‌شود که از دیدگاه این موسسه، مهم‌ترین تأثیر را در پیشبرد روابط بین‌المللی در یک سال گذشته داشته باشند
اندیشکده بین المللی چتم‌هاوس جایزه امسال خود را به محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران و جان کری، همتای آمریکایی وی اهدا کرد. جایزه چتم‌هاوس هرساله به فرد، افراد یا سازمان‌هایی داده می‌شود که از دیدگاه این موسسه، مهم‌ترین تأثیر را در پیشبرد روابط بین‌المللی در یک سال گذشته داشته باشند.
اندیشکده چتم هاوس کجاست؟
«چتم هاوس» که در ابتدا عنوان «موسسه سلطنتی امور بین‌الملل» را داشت در پنجم جولای سال ۱۹۲۰ در لندن تأسیس شد. بعدها و در سال ۲۰۰۴ این نهاد به «چتم هاوس» که برگرفته از نام ساختمان مقر این موسسه در میدان سنت جیمز لندن می‌باشد، تغییر یافت. این نهاد یک موسسه غیرانتفاعی و غیردولتی با هدف تحلیل افزایش درک نسبت به موضوعات بین‌المللی و تحولات جاری می‌باشد.
تأسیس چتم هاوس به توافق نخبگان دو کشور انگلیس و آمریکا پس از جنگ جهانی اول برای تأسیس موسسه امور بین‌المللی با دو شاخه انگلیسی و آمریکایی برمی‌گردد و ماحصل یک سری نشست‌های غیررسمی در سال ۱۹۱۹ در پاریس می‌باشد. اهداف این دو نهاد مشابه و هر دو شاخه، موسسه امور بین‌الملل بودند. شعبه انگلیسی این موسسه در سال ۱۹۲۰ با عنوان موسسه سلطنتی امور بین‌الملل و بعداً چتم هاوس و شعبه آمریکایی آن یعنی شورای روابط خارجی (CFR) متعاقباً و در سال پس از آن تأسیس شد. همان گونه که گفته شد محرک تأسیس این نهاد جنگ جهانی اول و متعاقب آن تغییرات اساسی در ساختار قدرت جهانی و عدم توانایی انگلیس در اداره جهان و حفظ انسجام امپراطوری‌اش به علت تضعیف این کشور طی جنگ بود. ماحصل جنگ کاهش قدرت انگلیس و افزایش قدرت آمریکا در ساختار قدرت جهانی بود. در نتیجه این تفکر نضج گرفت که با ایجاد یک توافق انگلیسی آمریکایی، احتمالاً انگلیس می‌تواند نقش و نفوذ جهانی خود را همچنان حفظ کند. جایگاه چتم هاوس در فاصله بین دو جنگ جهانی از یک نهاد غیرخودی که درصدد اعمال نظر در حوزه سیاست خارجی انگلیس بود به یک نهاد خودی و در حیطه مسئولیت وزارت خارجه انگلیس تغییر یافت. مؤسسین و کارکنان چتم هاوس عمدتاً افراد بسیار فعال و صاحب نام سیاسی بوده و هستند و در زمره مشاورین دولتمردان انگلیسی قرار دارند.
همسویی اقدامات چتم هاوس با شورای روابط خارجی آمریکا
چتم هاوس تقریباً همان نقشی را در انگلیس ایفا می‌کند که شورای روابط خارجی (CFR) در آمریکا دارد، هر دوی این مؤسسات عناصر اصلی و محوری در نهادهای سیاست خارجی کشور متبوع خود می‌باشند که بنابر اظهار برخی از صاحب‌نظران به تشکیلات سیاسی انگلیسی – آمریکایی موسوم می‌باشد.
چتم هاوس، از همان ابتدای کار، شعبه‌های خود را در کشورهای مشترک‌المنافع بریتانیا در سرتاسر دنیا تأسیس کرد که به «مؤسسات خواهر» معروف شدند. «شورای روابط خارجی آمریکا» (که ایده آن هم در حاشیه همان کنفرانس صلح پاریس مطرح شد)، «موسسه امور بین‌الملل استرالیا»، «موسسه امور بین‌الملل آفریقای جنوبی»، «موسسه امور بین‌الملل پاکستان»، «شورای بین‌المل کانادا» و سازمان‌های مشابه.
چتم هاوس چه خط مشی را دنبال می‌کند؟
خط مشی این موسسه برای سری نگه داشتن برخی جلسات، امری شناخته شده است. این خط مشی به «قانون چتم هاوس Catham House Rule معروف است و می‌گوید:
«وقتی یک جلسه، یا بخشی از آن، تحت قانون چتم هاوس برگزار می‌شود، شرکت‌کنندگان آزادند که اطلاعات دریافتی را استفاده کنند.، ولی هویت و وابستگی سخنرانان و مشارکت‌کنندگان دیگری در آن رویداد، آشکار نمی‌شود.»
در سال‌های اخیر، چتم هاوس گزارش‌های مهمی چون مناسب نبودن طلا برای جایگزینی سیستم پولی فعلی جهانی، تحلیل انتخابات سال ۸۸ در ایران (تحلیل چتم هاوس از اولین منابعی بود که از «وجود بی‌نظمی‌هایی در برگزاری انتخابات ۸۸» خبر داد)، امکان استفاده از فضای سایبر به عنوان سلاح راهبردی، و شماری دیگر از اسناد، انتشارات و سخنرانی‌های مهم عرضه کرده است.
چتم هاوس درباره انتخابات ۸۸ چه نوشت؟
چتم هاوس از اولین منابعی بود که در تحلیل انتخابات ایران در سال ۸۸، شائبه تقلب را مطرح ساخت. گزارش‌هایی که توسط این موسسه ارائه می‌شود، نقش پررنگی در تعیین سرفصل‌های سیاست خارجی، نه فقط در بریتانیا، که در تقریباً همه کشورهای توسعه‌یافته بازی می‌کند.
چتم هاوس در گزارش خود درباره انتخابات سال ۸۸ می‌نویسد: «رواج تقلب در ایران از طریق رأی دادن با استفاده از شناسنامه افرادی که فوت شده‌اند همیشه به شکل گسترده وجود داشته؛ اگر چه نگران کننده است اما چیز جدیدی نیست»
حقیقت این است که چتم هاوس یک موسسه به شدت قدرتمند و اثرگذار با ریشه‌های پنهان و سری است که دهه‌هاست که طی روندهایی پیچیده سیاست خارجی بریتانیا را دستکاری می‌کند و شکل می‌دهد. این موسسه، همین کار را از طریق شعبات و زیرمجموعه‌های خود در کشورهای دیگر با سیاست جهانی انجام می‌دهد. با این حال، میزان گشودگی آن به روی عموم هم تعجب‌برانگیز است. همانگونه که در ابتدای گزارش عنوان شد، چتم هاوس و یا موسسه سلطنتی امور بین‌الملل ماحصل جنگ اول جهانی و در واقع همکاری نخبگان سیاسی و دانشگاهی انگلیسی و آمریکایی می‌باشد. لذا این دیدگاه وجود دارد که پژوهش‌های موسسه مذکور جهت‌دار بوده و در جهت اهداف تشکیلات سیاسی انگلیسی – آمریکایی می‌باشد.
اگر مروری بر برندگان دورهای پیشین این اندیشکده بیندازیم با اسامی همچون هیلاری کلینتون در سال ۲۰۱۳ و بنیاد آمریکایی بیل در سال ۲۰۱۴ روبرو می‌شویم که این امر می‌تواند مقوله سیاسی بودن جوایز این انیشکده را ثابت نماید. البته این گزارش هیچ موضعی نسبت به جایزه اعطایی به محمد جواد ظریف ندارد و صرفاً موضع گیری درباره اهداف این موضوع را به مخاطبان خود واگذار می‌نماید.
منبع: پایگاه جامع تبیینی نفوذ
